Posts

Showing posts from 2019

Kan Ram Kalphung Hi

Ram veitu ten vawi tam an au chhuahpui a, hnam veitu te thinlung a rum a, kan ram a dam lova, kan hnam a na mek a ni. Khawi lai ber hi nge dik lova, engtik lai atang khan nge dikna lamlian ata kan lo pen bo tak le? A thenin politics kal sual kan puh a, a thenin khawvel changkanna leh hmasawnna ten a rawn pai tel thil tha lo lama ke kan pen chak lutuk kan puh a. Ruihhlo, hlemhletna, mahni hmasialna...engtizia nge kan ram leh hnam chungchang kan sawi apianga hlimna min thlentu aia lungngaihna leh thawpikna min thlentu sawi tur kan ngah zawk tak tlat mai le? A hausa te an hausa tual tual a, rethei ten lei rem an rap hleithei lo. A dai pelh laklawh ten an engkim, an nunna hial an chan zawih zawih laiin, a then lah kan no sen suah suah thung si. A eng emaw laiah tak hi chuan dik lo chu a awm a ni. A eng ber chu nge dik lo? Thil dik lo pakhat chuan dik lova siamtu (cause) a lo nei zel a. Kan sawi kan sawi a, chemtatrawta thawnthu ang maiin kan kual kan kual a, a tawpa kan thutlukna ch

Digital/Online Literacy

            Hetia information technology a lo than chak tak hnu leh mihringte hi a sap tawng taka ‘cyber/digital khawvela’ kan luh hnuah hian mithiam te chuan mihring hi chi hnihah an then a. A chi khatna chu digital natives an ti a. Digital natives te chu internet-in khawvel a chiah hnu, computer, internet leh smart phone ten mihring nun thlak danglam dawrh khawpa danglamna a rawn thlen hnu, a bikin kum 2000 hnulama piang, Generation Z, Generation X tit e an sawi thin, thangthar te hi an ni a. A chi hnihna chu digital immigrant te niin, hranghlui leh internet khawvel lo lan hmaa piang, internet khawvela la cheng hman si, a tawi zawngin internet khawvel hmalama nikhaw hre rual nip ha, internet khawvelin a rawn chim leh si te hi an ni. Digital natives te chuan digital khawvel hi an pianna leh thanlenna khawvel a nih avangin khawvel changkanna leh hmasawnna, a bikin digital khawvela hmasawnna te hi an man chakin an thiam chak em em a (Naute, kum hnih pawh la tling mang lote pawhin

Goal in Life

            Kan naupan lai, sikul naupang kan nih ve laia kan zirtirtu ten min zawh fo thin pakhat chu engnge nih i tum? (What is your aim in Life?) tih kha a ni a. He zawhna vawi khat tal chhan tura zawh loh hi keini chhuan hovah hian kan awm lo a tih theih hial ang. Chuti taka zawhna pawimawh, kan dam chhung hun khawih leh hril thei zawhna a nih miau avang te pawh a ni mahna, naupang na fam chuan kan ngaihtuah phak tawka a ropui ber nia kan hriat angin doctor, IAS, engineer etc kha kan chhan dan tlanglawn a ni a. Thenkhat ten mak dangdai tum hrim hrim vang nge phei chu ka hre law...handleman/handyman tih te-a chhang pawh an awm tho bawk a! Kan chhanna chu a eng a pawh lo ni ta se, hetia ka han ngaihtuah let hian khang kan chhanna tam zawk kha chu kan puitlin hnua kan nih tum, kan eizawnna atana kan thlan pawh ni em em lov, kan hriat phak tawka kan nih chak zawng kha kan sawi mai thin ni ta berin ka hria. Chu vang te pawh chu a ni mahna, sikul kan kal laia kan nih tum kan sawi an

Van Lal Lunghlu Tleirawl te

                        Inngaihzawnna, rual elna, rual pawlna, phurna, hlimna, thawvenna...heng te bakah hringnuna hlimna hrang hrang kan tawn hun hi mahni theuh han inchhut let ta ila, tleirawl lai, Mizo ten duat taka ‘rawl lai nun’ kan tih hun kha a lo ni deuh zel nia.             A ni tak a, nu leh pa angchhunga thlamuang taka awm chung siin, puitlin kan hre tan a, chhungkaw mawhphurhna leh ei bo bar ngaihtuah lungkhamna in min la tih buai loh avangin hringnun chu a par mawi em em a, kan nitin hun chu hlimna leh lawmna hlir a ni ta emaw tih turin engthawl leh rilru helhkamtu reng nei lovin dam chhung ni kan chhiar thin. Hla siamtu pakhatin, “Lungngai lo la, tap mai lo la, Van Lal Lunghlu i ni, Malsawm i ni,’ tia a lo phuah chhuah hi tleirawl te hringnun hrilhfiahna fun kim tak niin ka hria.             Mithiam ten an zirbingna atanga an hmuh chhuah chu tleirawl lai hun hi mihring thluak chak lai ber, thil reng reng, a sual a tha-a an thiam chak lai ber hun a ni an tih hi ke

Hringnun III

20 th July, 1969 a ni. Khawvel chuan thil pakhat ngaihven leh ngaihchan a nei a. Ram hrang hranga hnam hrang hrang te pawh he ni-ah zet chuan ngaihven thuhmun nei ta na na na chu an inlungrual viau ta ve ang. Zoram lama rambuai thim chhah vanglai tak a ni a, Mizo te chuan he ni-a thil thleng hi kan rambuai pik vanglai a nih avangin hria a bar pawh kan awm lo maithei e. He ni chhinchhiahtlak, mihring zawng zwng te tana theihnghilh ngai tawh loh tur ni-ah hian NASA kah chhuah, Apollo 11 ti-a an vuah boruak lawng chuan astronaut pathum-Neil Amrstrong, Buzz Aldrin leh Michael Collins te chu leilung piantirh ata mihring tumahin an la rah ngai loh, thla leilung chu a hruai thleng a. Vawiin thlenga mimal tawngkam chhuak lar ber te zinga mi, mihring zinga thla leilung rap hmasa ber Neil Armstronga’n, “Mimal ke chheh pakhat lek hi mihring zawng zawng sang taka min vawrhtu a ni (one small step for man, a giant leap for mankind),” tih sawi chunga thla leilung a rah ni a ni. Chutia thla leil

Thalaite leh Infiamna

·          Mizo ten infiamna kan ngaihdan (perception) thlak danglam a ngai: Infiamna lama kal tum ten lehkha zir hlamchhiah tur emaw kan ti a, zirna leh infiamna hi a kalkawp thei tih kan hre lo. Eg: Simon Mignolet hi Political Science Graduate, tawng chi nga a thiam, Wladimir Klitchko, World Heavyweight Champion hi sports science-a Ph.d a ni a, tawng chi li a thiam, Giorgio Chiellini, Bachelor degree in Economics and Commerce, Frank Lampard, Bachelor degree in Latin. Sports   academy tha reng rengah hian uluk taka zirna kalpui vek a ni. ·          Mahni inthunnuna (Self-Discipline) zirna tha a ni: Tih tak taka infiamna luhchilh leh hlawhtlin tum tan chuan insumtheih, tumruh, tawrhchhel, taihmak leh inpek pumhlum a ngai. Heng te hi khawi university syllabus maha tel lo leh lehkhabu kaltlanga inzirtir theih loh a ni. Hmanni lawka Youth Olympics weightlifting competition gold medal latu Jeremy Lalrinnunga leh India international hockey player, Lalremsiami te kha khawvelleh In