Posts

Showing posts from 2017

Culture

Culture?             Cambridge dictionary chuan Culture chu ‘ hun khata mihring cheng ho nun dan phung, a bikin chin than/hnam zia leh rin dan phung te hi a ni’ tiin a hrilhfiah a. Oxford Dictionary chuan ‘mipui emaw, vantlang emaw rilru putzia, chin dan/chin than leh nunhona kawng hrang hrang’ tiin a hrilhfiah bawk. Heng kan tarlan bakah hian culture sawifiahna leh sawizauna hi tam tak a awm. A khaikhawmnaah chuan culture chu hun khat (period/epoch) a mihringin a mihringpui/chenho pui te nen tih dan phung, nun dan phung leh ngaihtuahna hrang hrang an neih infin khawm ten a siam chhuah a ni kan ti thei awm e. Chu chu a sawifiahna chu a ni emaw, sawifiah dan awm chhun a ni tiin emaw culture hi hrilhfiah ngawt theih a ni lo. A chhan chu a huam zau em em a. A chunga hrilhfiahna/sawifiahna kan tarlan bakah khian chaw ei dan phung, incheina, sakhuana, tawng adt tam tak culture hian a huam a. Chuvangin, hun khata mihring cheng ho leh awm ho ten an nitin khawsakna leh dam chhunga an thi

Chhungkua

4 th November, 2017 zan dar 2 bawr vel a ni a. Dan pangngaiin kan naute mu tha duh lo menpuiin a nu nen kan la in awih chhawk zak zak a. Tun hnai zan tin deuhthaw a kan thawm ngaihthlak thin, kan in ep ral lehlama inhau thin te pawh an ri a ring leh ta hle mai. Eng emaw chen nau ka awih hnuah ka nupui chuan min rawn awih chhawk a. Chumi hun remchang la chuan kan mut pindan verandah-ah meizial zu pahin zan boruak vawt nuam tawk raih mai dawng pah chuan ka ding a. Van chu a pawl thiang kuk mai a. Chumi rawn cheimawi tawk chiah leh kan pindan ep tlang panga thing hring leh in tlep tuar te thlir ti nuam tawk chauh leh lunglen kaitho tawk vel chiahin thla lah chu a eng no nghulh mai bawk a. Hla phuah mi han nih ve a, thangthar chhuan hnih talin an kur pui hat tham hla lungkuai leh lungleng han phuah chhuah thiam ve ka va chak kher em! Mahse, chu zawng, Pathianin talent min pek tlem te zingah pawh la tel lo leh zel a nih avangin Kohhran rorelin ‘sawihona hi tawk mai se kan ti’ an tih

Ram leh Hnam Humhalhna atan Taimakna

Mizo te hi kan pi leh pute hunlai ata tawh ram leh hnam humhalh kawnga thikthu chhe tak leh inpe zo tak kan ni. Mizo khawtlang nuna langsar tak tak, heng pasaltha, lal ropui leh huaisen kan tih te reng reng pawh hi an ram, hnam leh khawtlang humhalhna kawnga an thawhhlawk vang a ni tlangpui. Kumpinu sawrkar ropui pawh lo hmachhawn a, khawvela democracy ram lian ber India sawrkar meuh pawh chaltauha zalenna min sual tir ngam tu chu he ram leh hnam humhalh duhna thinlung hi a ni tlat a ni. Hei hian Mizo te hi hnam inpumkhat leh ram leh hnam chhanna atan chuan thisen far tawp thlenga tang ral raih duh hnam kan ni tih a ti lang chiang viau a ni. Hnam humhalh tur chuan ram a hmangaih a ngai a. Cutiang bawkin ram hmangaihtu chuan a hnam a humhalh ngei ngei thin. Chuvangin, ram leh hnam humhalh hi inbelhbawm tlat leh pakhat humhalh dawn chuan pakhat pawh humhalh ngai ve tlat a ni tih hi kan hriat a tha awm e. Tunlai khawvelah Mizo te hian kan thisena bet tlat tawh leh kum za tam liamt

Kleptocracy

            ‘Kleptocracy’ tih tawngkam hi Greek tawng klepto- ru (steal), kleptes- rukru (thief) leh kratia­- thuneihna/rorelna (power/rule) tih tawngkam inbelhbawm atanga lak a ni a. A awmzia ber chu ‘rukrute rorelna’ ti ila a dik mai awm e. A nih chuan kleptocracy rorelna chu rukru leh suamhmang-mafia, gang etc te rorelna leh lal hrawtna ram sawina a ni mai em? Ni love. Dan ang thlapa mipuite thlan tlin sawrkar lalna ram, zalenna leh dikna kengkawh tura mipui te thlan roreltuten ro an relna ram ngei a ni. Khawvel ram hrang hrang te hian rorelna an kalpuina atan hian rorelna khawl hman thiam bik leh innghahna bik (art of governance) an nei theuh a. Democracy, Socialism, Communism etc te hi a lar zual te chu an ni awm e. Kleptocracy pawh hi heng rorel dan hrang hrang te zinga pakhat a ni kan ti thei ang. Cambridge English Dictionary chuan, ‘Roreltuten mipuite chanai ruksaka thiltithei leh hausa taka an insiamna ram,’ tiin kleptocracy a hrilhfiah a. [i] Chutiang ram/khawtlanga ro