Mihring Hlutna?


French mithiam Jean Jacques Rousseau khan, 'Mihringin mi dang nena inkhaikhin leh inteh nachang a hriat tanna kha mihring te zinga hlim lohna lo intanna a ni," tiin a lo sawi a, a dikna chen hi a sei fu in ka hria.

Chik taka han ngaihtuah chet chet pawh hian mimal leh mimal inhuatna leh inhmuhthiam lohna te, chhungkua leh chhungkua in ep tlat te, khawtlang inlungrual loh fo na chhan te, kohhran leh kohhran in tawksir fo leh ram leh ram indona leh inremlohna lo thlen fo na chhana a bulthut ni fo chu a chunga kan sawi 'inkhaikhin' leh 'inteh' hi a lo ni duh khawp mai. Mihring hian kan tehna leh khaikhinna atang hian bithliah kan siam a. Chu chuan rethei leh hausa inkar, fel leh sual, tha leh tha lo, dik leh dik lo, mawi leh mawi lo etc a rawn hring chhuak a. Chung chhung ril atanga buk lung kan siam leh tehkhawng kan siam chhuah te hmang chuan kan mihringpui te nen kan han inbúk in kan han in teh ta a. Chutah chiah chuan mi fel leh sual, mi tha leh tha lo, mi chapo leh hawihhawm etc ah mihring te chu kan lo inthliar ta sung thin a. Chu chuan mihring ten kan mihringpui te 'hlutna' kan teh dan leh kan mihringpui ten kan hlutna min teh dan te, chu kan hlutna leh midang te hlutna khaikhinna leh tehna atanga 'mihring hlutna' kan thliar/teh chhuah dan chuan khawtlang (society) a kan dinhmun (social standing/status) hi thui tak a hril thin. Entir nan, ani chu thlahtu te atanga chhungkaw zahawm leh zah kai an ni alawm tih te, a lehlamah, a àwm tàwk chiah alawm an thlah ho zia en in han tih ang chi te hi....helaia mihring hlu leh hlu lo tehna pawh hi an chhungkaw bil sawina chauh mah nise, chhungkaw dang/midang nena teh/khaikhin hnua tàwpna (conclusion) siamna a ni.

Mahse, ka rilru kaptu ber erawh chu 'mihring hlutna' hi engtia teh tur nge/tehkhawng dik ber hi a awm em tih hi a ni. Kan Mizo khawtlang nun inkaihhruaina leh nunhona (social life) bik hi han thlurbing ta ila. Khawtlang leh Kohhrana a kûl a tàia inhmang, chhungkaw awp leh rel fel kawnga hlawhchham let der si a awm theih a. A eiruk sum khawtlang leh midang te tana thehchhuah ui miah lo, khawtlanga pa challang leh mi fak rawn a awm theih (hetiang ang chi hi ziah tur tam tak a awm thei ang). Chu mi ep chiahah chuan khawtlang leh kohhran pawh bèl lem lo, chhungkaw tan erawh pa nih tling tak, tu pawi mah sawi lem lo, phung pawh thlu hran lo, mahni hna leh midang te laka rinawm leh dik em em thung si te a awm theih a, thil tha leh dil nia a hriatah chuan huai taka ding thin, hmelma siam belh pawh hlau lo leh tha leh dik tih a hriat rengah pawh midang pawi sawi emaw, midang rèlsip hlawh ai chuan tia ngawi hmak thei mihring pawh a awm theih. Chutiang zelin, zu in mi, nupui pasal te laka rinawm em em leh a thiltihna kawng engkima rintlak leh rin ngam leh ruihhlo chu sawi loh, zûk leh hmuam lakah pawha fihlim, mahse, harhfim ker kawra depdê viau si thlengin a awm theih!

Eng pawh chu ni ta se, mitin hian mahni inngaihlutna leh mahni hlutna tâwk nia kan hriat chin (self-esteem/level of self-esteem) kan nei vek a. Chu kan nihna tâwk (level) aia hniama kan mihringpui ten min rawn dah chiah hian kan lungawi ta lo thin a, hlim lohna leh lungawi lohna mimal, chhungkua, khawtlang leh ramah a lo awm a, chu chuan buaina a rawn hring chhuak ta thin.

 Chung zawng zawng chinfelna chu engnge ni ta ang? Tumah hi inteh tur chuang kan awm lo, fel lohna nei vek kan ni pawh han ti viau thin mah ila, hlutna tehna hi chu chhungril lam atanga rawn thawk a nih miau avang hian inteh leh inkhaikhin hi mihring te hian kan sim mai thei chuang si lo! A nih chuan tehkhawng fel leh mumal tak, mi zawng zawngin mihring hlutna kan tehnaa kan hman tlân tur hi i siam ang u han ti ngawt dawn ila, thil theih ni chiahin a lang chuang bawk si lo!

A nih chuan mihring hlutna tehna dik chu engnge ni ta ang? 'Mihring hlutna' tak/dik tak pawh chu engnge ni ta ang?

Comments

Popular posts from this blog

Tunlai khawvel leh Kristianna

Career Guidance

Tlawmngaihna leh Tunlai Mizo Nun