Thuawih


Thu+awih=thu awih!

A chunga mi khi chîk takin i ngaihtuah tawh ngai em? Khi thu mal pahnih inbelhbawm atanga lo piang chhuak 'thu awih' tih mai tê khian hringnuna awmzia a neih thûk zia leh  nghawng a neih thui theih zia hi i lo chhût ve tawh ngai em?

Heti zâwng hian i han chip nawi chhin teh ang. 'Thu' tih ringawt khian ken tel leh awmze hrang hrang a ngah thei viau mai. Khi thu awih siamtu thu mal, 'thu' tih khi thupek a ni thei a, ngenna a ni thei a, tihluihna leh inbumna thlengin, a hmangtu in a hman dan leh hmanna hmun (context) azirin a ni thei tlat nia! Khi thu mal tê khian khawvel ram hrang hrang inrêlbàwl dan-thuneihna mi pakhat/mi tlem tê ten an pum hmawmna ram atanga mipui te zalenna leh intluktlânna ram rorelna atanga mihring te dikna rahbehna ram zawng zawng thlengin a fûn kim vek mai.

A thu mal pakhat zawk, 'awih' tih ve thung hi? 'Thu' ang bawk khan he thu mal, 'awih' tih pawh hian amah mai tê hian awmze hran, thûk tak a nei (awmze hran a nei han tih khan kan thusawi tum leh sawifiah tum atang hian 'awih' kan hmanna chi dang chu helaia he thu mal kan hman tumna hian a kâwk lo tih erawh hria ila). 'Awih' tih chu pawm, zàwm, thlâwp adt tiin a hrilhfiah theih âwm e.

Tichuan, 'thu awih' awmzia chu thupek/ngenna/tihluihna etc pawm,zàwm,thlâwp adt tiin kan lo sawifiah thei ta. Hetah tak hian thu awih/thuawihna dik leh dik lo, mihring chhungril lam nihna dik tak (inner self) tarlang fo thin hi a lo awm reng tih kan hmu thei ta a ni.

Thupek/ngenna/thu chhuah adt (tihluihna khi chu thil dik lo sa a nih avangin dah tha ta ila), a tâwi zâwngin, 'thu awih' tur duangtu (sawrkar, kohhran, pawl, mimal adt) ten an duan 'thu' hrang hrang te a dik a dawk thlu lova lo pawm a, lo awih a, lo thlâwp em em ringawt zel hi chhia leh tha hriatna nei, dik leh dik lo, tha leh tha lo thliar thiam tura finna nei mihring te hian kan ti dik em? Thuawihna dik a ni em? A hma lama kan sawi tawh angin 'thuawihna' hi amah ringawt hian thil tha, dik lo thei lo leh dik lo thei lo a ni ngawt lo. Khawvel chanchin hlui hi kêu lêt rawh....he 'thuawihna' chângchawi leh tihluihna atana hmang hian roreltu leh sawrkar tawrawt, mipui pawisawi lo nghaisa leh retheia siam a, an thisen hial engmah lova luanraltirtu an lo chhuak teuh tawh. Chutiang bawkin, chu mi ep chiahah chuan chung 'thu' dik lo hmanga roreltu te leh chung 'thu' lo 'awihtu' te hmaa rawn ding leh rawn do va, 'thu' dang rawn tlangaupui tu leh chung ram leh khawtlang siam that duhtu te 'thu' lo 'awihtu' te an lo chhuak a, anni zarah ram, hnam leh khawtlang tlu chhe mai tur hi vawi tam tak tuam dam leh siam that a lo ni tawh thin.

Thu kan awih hma leh thuawih thin/thuawih thei kan nih avanga mi fela chhâl kan nih hma hian kan 'thu' 'awih' tura chu 'thu' a tling em, a dik em, a fel em, a tha em tih chîk leh fimkhur taka kan bûk hnuah kan 'awih' chauh thin tur a ni. Chu chu 'thu awih' dik tak leh thuawihna dik tak chu a ni a, chu thuawihna dik leh thu awih te chuan mimal, chhungkua, kohhran leh ram a siam tha thin.

A tàwp berah chuan thil dik lo/dik lohna, fel lo/fel lohna leh chhia (mimal, chhungkua, kohhran, ram, khawtlang nunah) hmu reng chunga engmah ti lo/ti duh lo/thlir liam mai mai thin te hi mihring nun leh he khawvel ei chhetu leh ti chhe tu hlauhawm ber te an ni. Hmasang Italian thuhlahril phuah thiam, Dante Aleghieria'n a thuhlahril phuah chhuah pakhat, 'Inferno' a a ziah/sawi hmang ihan tlâng ka'n káwm ang e:

"Hremhmuna a sâ lai ber chu mihring te chhungril nun leh rilru puthmang leh putzia (dikna, rinawmna, felna, thatna adt) a tlâk chhiat lai ber pawha engmah ti lova awm mai mai thin te tan hauhsak tlat  a ni."

Comments

Popular posts from this blog

Tunlai khawvel leh Kristianna

Career Guidance

Tlawmngaihna leh Tunlai Mizo Nun