I Hna nge I Mawhphurhna I Hlen?

 

            Mawhphurhna hlen lovin hna a hlen theih em, tin, chu mi letling chiah chuan, hna hlen lovin mawhphurhna a hlen theih em? He zawhna hi ngun takin lo inzawt ve chhin teh.

            A hmasa berah chuan engnge mawhphurhna chu ni a, engnge hna chu ni ta le? Mawhphurhna (responsibility) hian phirpui a nei a, chu chu ‘tih tur (duty)’ a ni. Mawhphurhna hlen tur chuan kan tih tur kan tih a ngai a, chu ti ang bawkin, kan tih tur kan tih hian kan mawhphurhna kan hlen tihna a ni thei bawk ang chu. Hna (job) hi chi hrang hrang a awm thei ang a, chu lam erawh chu kan sawi tum ber a ni lo thung a, a khaikhawmna atan, ‘Hna’ kan tih chu kan eizawnna leh kan mamawh phuhrukna atana kan tih hi a ni ber ang chu. Hei vang hian hna hrang hrang kan neiin kan thawk a, chu chuan tih tur leh mawhphurhna chi hrang hrang a keng tel vek bawk a. Chu tah tak chuan, hna (job) hlen nge kan ngaih pawimawh/dah san a, mawhphurhna/tih tur hlen tih lai hi kan thupui zawk chu a ni.

            Entirna han siam lawk ta ila. Police departmentah hian hnathawk tam tak an awm a, sawrkar department zingah chuan dam lo enkawltu lam, Health & Family Welfare department hnuaia thawktu te nen hian an hah ber mai awm mang e ka ti hial thin. ‘Police an duty,’ emaw, ‘doctor/nurse duty’ kan tih hian, sap tawng thiam miah lo pawh a awmzia hrilhfiah hranpa kan ngai tawh lo.Chu ti khawp chuan anmahni chu sawi loh, a mipui mimir, department hnuaia thawk ve miah lo te pawh hian, heng department lian pahnih hnuaia hnathawk te hna hi kan belin, kan chiang tlang tawh a ni. Mahse, kan thusawi awmzia hi kan hre chiang meuh em? ‘Police an duty’ kan tih hian a awmzia dik tak chu, police ten an tih tur, an mawhphurhna an hlen tihna a ni a, chu ti ang bawkin, doctor/nurse duty kan tih pawhin an mawhphurhna leh tih tur an hlen kan tihna a ni. Mahse, chu chu thil nih dan dik tak a ni meuh em le? Police department leh health department hnuaia thawk te hian an tih tur leh mawhphurhna an hlen lo kan tihna a ni lova, entirna atan kan han hmang mai a ni a, anni ang chiah hian sawrkar hnathawk zawng zawng te, sumdawng zawng zawng te, kut hnathawk zawng zawng te, khawtlang leh kohhran hruaitu zawng zawng te leh mimal tin te hian kan tih tur leh mawhphurhna nge kan hlen a, kan hna (job) kan hlen tih hi kan in zawh nawn fo a pawimawh khawp mai.

            Entirna dang han siam leh lawk teh ang. Sawrkar hnathawk mi pakhat chu, a chunga awm, an hotupa in tih tur/mawhphurhna a pe a, chu a thil tih tur chu dan phal chiah loh thil a nih avangin, a pu chuan tumah hriattir a phal loh bakah a ruk thei ang bera ti turin a chah a. Chu pa chuan duhthlan tur pahnih a nei ta tlat mai. Pakhatna chu, thil dik lo a tih a ngai dawn tih in hre reng chungin, a thawhnaa an hotupa in ti tura a tih tlat avanga tih mai chu a ni a, pahnihnaah chuan, thil dik lo na na na chu, pu ten ti tur pawhin ti eng ang mahse, a hna hial pawh chan phahin emaw, hremna tawrh phah dawn pawh ni se tih loh a ni thung. Hna reng rengah hian (sawrkar hna a ni emaw, mimal hna emaw, mi hnuaia thawhna chi eng hna pawh ni se) kalphung pangngaiah chuan hotute thu zawm tur kan ni. He pa pawh hian, an hotupa in ti tura a tih tha taka tih mai chu a hna (job) a ni a, ti mai tur pawh a ni reng a. Tin, a tih mai khan a hna chu tha takin a hlen tihna pawh a ni ang. Chu tih rual chuan, ti lo/ti duh lo ta se, a hna a hlen lo tihna chu a ni mai a, mahse, khua leh tui tha a nih ang leh hnathawktu rinawm leh tha, dikna duh mi leh dik lohna do mi ni tura intiamkamna-a hming ziah hnan thlap chunga hnathawk tura lak a nihnaah chuan a hna (job) chu a hlen lo a ni mai thei, mahse, a tih tur (duty) leh mawhphurhna (responsibility) erawh chu a hlen tlat lawi si a. Hei tak hi hna (job) hlen leh tih tur (duty) leh mawhphurhna (responsibility) hlen danglamna chu a ni.

            College zirtirtu ka ni a, thla tin sawrkarin ka thawh hlawh min pe a, chu chu ka eizawnna leh ka hna (job) pui ber pawh a ni. Nitin zirtir hna thawk turin ka thawk chhuak a, ka class lak a hun chuan tha takin ka han la mai a, college thuneitu ten ti tura min tih/hna min pek te chu rilru seng lem lo leh kawng awlsam thei ang ber zawng chungin tha takin ka hlen ve zel a, thahnemngaihna em em pawh ka nei hran chuang lova, zirlai te hmakhaw ngaihna em em ka neih loh bakah, thla tawpa hlawh tha taka ka lak chuan ka lungawi tawk em em a. Ka zirlai ten an zirlaia an tih that leh that loh vin mi nghawng lem lova, ka thawhna college in hma a sawn leh sawn loh lamah ka buai lova, ka vei em em lo bawk a. Nitin erawh tha takin hna-ah ka kal ve ziah a, tih tur min tuk ang ang te pawh run dalah ka hlen ve mai zel a, haw hunah tha takin ka haw ve leh mai thin. Sawrkar chawlh nghakhlel ber pawl ka ni a, zirtirtu in a tih tur tlangpui bak erawh chu a piah lam thil, zirlai te tana tha tur emaw, college hmasawnna tur emaw pawh ni se, ka ti peih chuang miah lo thung a, ngawi renga lo thlir liam mai hi ka duhtawk a, a hlawhtlin leh hlawhchhamin ka awm phung a ti buai ngai lem lo bawk. Hei hi ka hnathawh dan phung ni ta se, a hranpa-a min ruaitu sawrkar pawhin min hrem ngawtna chhan tur a vang viau ang! Eng vangin maw…e le! Staff attendance registerah nitin hming ka ziak ziah a, a hun takah office ka thleng a, a hun takah class ka la a, ti tura min tih ang ka ti kim vek a, hotu ten haw hun an tih hma chuan ka haw ngai miah lo bawk a. Ka hna chu tha takin ka hlen vek a, a lehpek erawh chu ka peih tawh chuang lo na in, ka hna (job) chu ka hlen ve miau tlat alawm! Mahse, zirtirtu ka nih anga ka duty (tih tur) leh mawhphurhna (responsibility) ka hlen em le? Zirlai zir tur bithliah chin tha taka ka zawhpui ringawta duhtawk mi ka nih chuan ka hna chu a hlen a, ka mawhphurhna erawh ka hlen lo tihna a ni ang. A chhan chu, zirna hian a bu chhunga in ziak piah lam thil tam tak a keng tel tih hi zirtirtu ka nih angin hrilh nawn ka ngai hauh lo. Mahse, ka hriat reng chu va ti dawn ta ila, ka hna in a ken tel pangngai piah lam thlenga hna ka neih dawn avangin ka ti vel peih lova, chu vang chuan, hna (job) tha taka thawk siin, ka tih tur (duty) leh mawhphurhna (responsibility) ka hlen lo tihna a ni. A awmzia berah chuan, hna tha taka hlen si hian kan tih tur leh mawhphurhna kan hlen miah lo thei a, chu ti ang bawkin, a chang chuan kan hna (job) ni lova, kan tih tur (duty) dik tak ti leh thawk a, kan mawhphurhna kan hlen a ngaih chang a awm thin tihna a ni bawk.

            Kan hnathawhna zawn theuhah, sawrkar hna a ni emaw, mi hnuaia inhlawh/thawk kan ni emaw, mimal hna a ni emaw, kan hna (job) hlen nge kan ngaih pawimawh a, kan tih tur (duty) dik tak tih leh kan mawhphurhna (responsibility) hlen zawk hi le?