Chinese vanram leh kan ram
Rema Chhakchhuak lehkhabu, kawng Chho Chho tih bu, phek 226naah khan, Chinese hovin vanram chungchanga an rin dan heti hian a ziak a (a ziaktu ziah dan chiahin):
Vanram leh hremhmun hian danglamna
nasa tak a nei e mem lova. Ruai hi an theh luih luih reng mai a. dawhkan sei tak
maiah hian an thu tlar dul mai a. Chaw eina tur chuan chaw eina fung/chopstick
feet nga laia sei hi an hum theuh a. A danglamna chu hei hi a ni. Hremhmunah
chuan mahni theuh inhnawhpuar tumin chaw eina hmawlh fung feet nga laia sei chuan
mahni inbarh tumin an hmanhlel theuh hlawm a. Mahse, tumah reng mahnia inbarh
thei an awm loh avang leh, midang purana tura han barh chu mahni hmasial tak an
nih theuh avangin tumahin an ngaihtuah chhin lova. Chutiang chuan chatuanin
chaw bel bulah riltam leh tamchhawlin an awm hlawm a ni.
Vanramah erawh chuan hlim tak leh
midangte thatna tur ngaihtuah theuha an awm hlawm avangin mi tinin an ep chiaha
thute theuh chu an chaw eina hmawlh fung chuan duhsak takin an inbarh tawn
mawlh mawlh a. Puar leh tlai takin an awm theuh a ni, an ti a ni.
He Chinese te vanram leh hremhmun
rin dan hi uluk taka han thlir vang vang chuan, a danglamna ber, a nawm leh
hrehawm hriltu ber chu ‘mahni hmasialna leh mahni hma sial lohna’ hi a ni berin
a lang. Mizo ten ram kan neihchhun, kan ram, kan inpui, Mizoram hi leilung
hausakna chhuan tur nei lo, ram dangte anga leilung hausakna chhawr tur nei lo
niin min sawi thin a, keini pawhin kan insawi thin bawk a. Mahse, hei hi kan
dinhmun a ni meuh em tih hi ka ngaihtuah fo thin. Ni e, Arab ram te angin hausakpui
lawih tham tuialhthei kan nei lova, Africa ram te leh South America ram te
angin, kan leilung hnuaiah hian lunghlu leh rangkachak laichhuah tur pawh kan
nei ve lo. America ram leh European ram lian te angin kan ram a rualrem lova,
thil siamchhuahna hmunpui kan nei hek lo. Mahse…ka’n ti teh ang. Kan pi leh
pute kha, tuna keini chhuan ho kan khawsakna, he Mizoram leilung ngeiah hian,
kum za tam tak chhung, tlachham lovin, intodelhin, pawn lam mite khai din leh
tanpui ngai lovin an lo khawsa tawh thin asin! An thawmhnaw tur an intahin, an
inthui a, an hmanraw mamawh zawng zawng an inchher chawp a, buh leh bal, ei leh
in an mamawh zawng zawng an kutkawih ngeiin, he ram leilungah hian pawn lam
atanga lakluh ngai miah lovin an intodelh thin. Kan pi leh pute khan, kawng
engkimah keini, vawiina la dam te ai hian mamawh an ngah zawk a, tlakchham an
ngah fe zawk bawk a, mahse, an intodelh tlat thung si! An intodelh dan lah kha,
an kutkawih liau liau a la ni lehnghal a, pawn lam atanga lam khawm leh lei
khawma intodelh an ni ve tlat lo. Engnge a chhan ni ta ang? A chhan lian bera ka
hriat chu mahni hmasialna in an nunhonaah khan hmun a chan loh vang hi ni berin
ka hria. Khuangchei thei nu leh pate buhzem kha hnamchawm chhungkaw rethei,
veng kel tila awm te pawhin an thlamuanpui pha tlat a, chhuanchham awm lo turin
an inpeizawn tawn a, an intanpui liam liam a, sem sem dam dam, eibil thi thi tih
kha a takin an nunpui tlat a ni.
Vawiinah erawh chuan, mahni
hmasialna in kan khat zo ta vek em ni chu aw tih vawng vawng tur kan ni ta.
Chinese te rin dana vanram leh hremhmun chungchanga kan hmuh ang khian, rem leh
rem lo, mawi leh mawi lo, a dik a dawk pawh thlu lovin, mahni pum puarna tur
leh hlawkna tur a nih dawn phawt chuan, kan mamawh bak, a chuang liam mai pawh
ni lo, beng muk a, liam zawih zawih, a liam zawih zawih pawh chhar a, bengmuk
leh a, liamtir leh zawih zawih duh hial khawpa mi pamham, mi dangte chanai
ngawih ngawih pawh eisak a, laksak pawitihna pakhat mah nei lo, mi duham leh
mahni hmasial Mizo te zinga kan lo awm ta mai hi engnge a chhan ni ang tih hi
ka ngaihtuah fo thin (mi tha leh fel tam tak erawh an awm tho). Hei hi zo zia a ni lova, zo nun a ni ngai hek
lo. Zonun ze maw ikan tih fo te pawh hi, a nihna takah chuan, pawl anga tam
laka inchintir ngawt chi niin a lang lova, tin, zia (character) reng reng chu,
pawn lam ni lo, chhungril atanga intan in, chu chu, pawn lamah a rawn
langchhuak thin zawk a ni a, thinlungah thuk taka a chi tuh a, kui tiah chi
zawk a ni. Bagha vai thinrim hlekin kan fairel bel a nghawng nghal a, Burma ram
atanga hri avanga vawk note lak an khap hlekin, vawksa inchuhin nutling,
patling hmaisen kan inhmuh nghal zel a, intodelh lohna hi kan intodelhna
awmchhun a ni tih hial tur khawpin, a eng a mah hi ‘ka ta’ ti a sawi tur kan
nei lo a chha chu a ni a, lungawi lohna lantirin, kawng te han dang ve ngial
thin mah ila, keimahni leh keimahni kan inhrem a ni ringawt zel bawk si! Ram hi
amah ngawtin a hausa thei ngawt lova, a luahtu ten an enkawl dan leh an hman
thiam dan azirah a hausak leh retheih chu a innghat zawk a ni. Chutiang bawkin,
leilung a hausak avang ringawt hian, a enkawltuten an enkawl thiam chuan si loh
chuan ram hi a hausa ngawt chuang lo. Ni lo se, kan thenawm Burma, an lei tha
(fertile) em em mail eh natural gas deposit ngah em em mai te, Africa ram leh
South America ram, lunghlu leh rangkachak an lei hnuai atanga laihchhuah tur
ngah em em te khu khawvela ram hausa leh intodelh ber an ni ang chu, an nih
chuan der loh hi! Chutih laiin, an duh lo chung, an ram atanga an petchhuah,
thliarkar te tak te, leilung hausakna pakhat mah nei lo, an tui in tur takngial
pawh ram pawn atanga lakluh ngai khawpa ram leilung rethei, Singapore te erawh
chu vawiinah chuan, Mizote zingah pawh, a han kal pha te chuan chhuang takin
social media sites hrang hrangah kan tarlang chuai chuai chu a nih si hi!
Khualzin hip turin theihna
(potential) kan nei tha, kan ram a ralmuang, kan khawlai dung a fai, Kristian state
tamna kan ni, thing leh mau kan ngah, nungcha tinreng te tualchaina a ni…a dang
pawh sawi tur a la tam…kan ram hi a rethei mawlh lo, a chhunga chengte hian kan
zir lo zawk a ni lo maw?! Ram dangte kan thlir a, lei vanram a ni ringawt tiin
hahipin kan sawi a, kan awt a, kan mangphan hial a. Mahse, ram changkang kan
tih te pawh hi, anmahni-a ram changkang leh ram nuam an rawn ni ringawt lo, chutiang
tur chuan enkawl a ngai alawm. Mahni hmasialna hi awm tawh lo se, luah sen loh
huan ram leh in hmun neih te hi bansan tawh ila, mahni hmasialna in a hrin
chhuah hlemhletna te, duhamna te, pamhamna te hi kan ram leh hnam nun atang
hian pet chhuak vang vang ila, kan chhungkua in kan tawrh dawn loh phawt chuan,
eng pawh chhia se pawitih lohna, mahni hmasialna rilru te hi thlauhthla ngam tawh
ila, tanpui ngai an awm chuan, kan kohhran member an ni emaw, ni lo emaw, khawtlang
leh pawl hrang hrangah an inhmang emaw, hmang lo emaw, kan mihringpui, tanpui
ngai an nih avang zawkin, phut let nei lovin tanpui mai ila, phut luih
tlawmngaihna, pawl behchhan tlawmngaihna, a lang a mawia tlawmngaihna, fakna
leh chawimawina phut let tlawmngaihna, hleih nei tlawmngaihna ni lo, Mizo tlawmngaihna
dik tak te hi tungding leh ila, kan hranghlui hlaphuah thiam ten hlaa an lo
chawi, kan Zoram nuam ngei kha din thar leh turin, tuna mite hian hma I la thar
teh ang u. A rah chu keini chuan kan hmu pha kher lo maithei, mahse, kan fate,
kan tute, kan tuchhuan ten an rawn hmu in, an rawn tem ang a, a par zu thlum
tak chu an rawn tlan thung dawn alawm. Chutiang thlentir tur erawh chuan kan
sawi leh sawi bawk, ‘mahni hmasialna’ rilru leh thinlung bawk hi kan
thlauhthlak hmasak phawt a ngai a ni. Hei lo ka ram, ka in, ka lu nghahna tur
ti a chhal theih ram dang inches khat takngial pawh kan neih hlawm loh hi!
Comments
Post a Comment