Posts

Showing posts from April, 2017

Dam Chhan

Khawvel eng hmu tura mihring lo piang chhuak tawh phawt hian, hnam fing zinga lo piang kan ni emaw, ni lo emaw, ram changkanga chhungkaw hausa taka lo piang kan ni emaw, ni lo emaw, vun ngo, vun hang, hmeltha, hmelchhia...a enga pawh chu kan ni emaw, ni lo emaw, mihringa kan lo piang chhuak tawh a nih chuan thil pahnih inkalh angreng si, mahse dik tlat bawk si, saptawnga paradox an tih a awm a. Chu chu mihring te hi kan la thi ngei ngei dawn tih leh tumahin kan thih hun tur kan hre lo tih hi a ni. He khawvel, rethei leh hausa te inkar nasa taka a zau tawhna ram, buaina leh harsatna, retheihna leh natna ten a bawm hmun leh dinhmun inan loh leh buaina leh duhthusamin tawp in tai a neih theih lohna rama mihring te kan inlungrualna leh kan intluktlanna ber chu he thihna chungchang, kan thi ngei ngei dawn tih hre chunga kan thih hun tur erawh kan hre lo theuh lai tak hi a ni mai awm mang e. Hei hi ka ngaihtuah thin. Engvangin nge mihring te hian harsatna leh manganna, natna te ka

Kohhrana Naupang te Pawimawhna

Astronomer leh zirtirtu ni bawk Clifford Stoll chuan, “Kum sawmhnih liam hnua khawtlang (society) awm dan tur hriat i duh chuan kindergarten (KG) zirtirtu zawt mai rawh,” tiin a sawi. Naupang te hi nakin lawka puitling la rawn ni mai tur, vawiina puitling ni mek te thiltih leh dinhmun chelh mek te rawn rochun tu tur an ni. The Curious Case of Benjamin Button movie-a a changtupa ang, tar saa piang a, kum 40/50 a tlin chhoha vanglai hmang a, a thih dawn hnaiha nausen ta hlauh ang a mihring te hi kan thang chho a nih ngawt loh chuan vawiina naupang te hi nakina puitling tur te an ni reng dawn tlat! Chuvangin vawiina kan khawtlanga naupang te nunzia, chetzia, rilru puthmang leh sukthlek hi Clifford Stoll-a sawi ang khian tun atanga kum 20/30 a liam leh hnu, puitling an lo nih hnu leh, khawtlang leh Kohhrana a khaipa an rawn nih chhoh huna kan khawtlang leh kohhran hma hun (future) hlimthla a ni tlat a ni. Kan Pathian lehkhabu thianghlim pawhin naupang te pawimawhzia hria in, “Naupan

Tlawmngaihna leh Tunlai Mizo Nun

Hmasang kan pi pu te atanga kan hnam nunzia vawiin thlenga ral lo leh a taka kan la nunpui tak zel te zinga a langsar ber hi thlang dawn ta ila ‘tlawmngaihna’ hi kan thlan chhuah hmasak pawl a ni ngei ang. Chu tih rual chiah chuan ‘hmanlaina’ leh ‘tunlaina’ (tradition vs modernity) chungchanga inhnialna hmun apianga lang tel ve ziah chu he ‘tlawmngaihna’ bawk hi a ni ang. Hei hian kan hnam nuna tlawmngaihna beh ngheh zia a tilang chiang hle awm e. Tlawmngaihna hian awmze ril leh thuk tak a nei a, a huam pawh a zau thei viau awm e. Thu leh hla lama kan mi chhuanvawr te zinga mi, Pu James Dokhuma (L) chuan, “Tlawmngaihna chu chawimawi phut lo chawimawi tlaka nun tumna, chawimawi dawna chawimawi nih chak anga lan tum si lo chunga a ruka chawimawi duh si chunga tlawmngaihna,” tiin a hrilhfiah a ( Hmanlai Mizo Kalphung. p.199). Kan ziak mi chhuanvawr Zikpuii pa pawhin, “Tlawmngaihna chu mihring rilru chhungril thatna, pawn lam nun dan kawng chitin renga lo lang chhuak hi a ni,” ti