Posts

Engnge I Zawn?!

              Kum pui lingleta kan nghahfak, ‘hun pui’ ti a kan urlawk, Krismas leh kum thar lawmna hun chu kan lo hmang zo leh ta der mai. Kuminah hian mi eng zat in nge mual liam in, kumin kum tawpa hun pui lo in her chhuak leh tur hi eng zah takin ban thleng zo lo leh ang i maw le…chung zingah chuan a ziaktu ngei pawh hi ka tel lovang tih ka sawi thei bik der bawk si lo! Eng pawh ni se, kum thar chu kan han chuangkai leh ta poh chu a ni a, he kum thar hian I tan, ka tan hian eng hun nge a rawn in her chhuahpui dawn lah hriat ni suh…fak hla siamtu in, ‘tun hi hmang tha in naktuk veng rawh,’ a tih ang khan, kan tun hun theuh hi fimkhur leh uluk takin kum bul atang hian hmang ila, naktukah hian eng pawh lo thleng se kan lo in buatsaih lawk tihna a lo ni reng mai.             Hun pui lo thlen apianga ka rilru ngaihtuahna luah ziahtu leh thil tam tak min ngaihtuah tir ziah thin tu chu mipui mimir te kan phusak dan hi a ni. Kan phusak dan hrim hrim hian ka rilru ngaihtuahna a luah era

Indira Gandhi National Open University (IGNOU) hre chiang rawh le

              ‘IGNOU’ tih hrim hrim hi chu kan hre fur tawhin ka ring a, chu tih rualin, a lam pum la hre miah lo hi kan awm teuh va ka rin bakah, he zirna in sang hi engnge a nih, engnge a kalphung, hna zawnna atan a tlak em, eng eng nge zir theih…a tawi zawngin, IGNOU hi zirna chhunzawm zelna emaw, zirna hrim hrim atan a rintlak in, chhawrnahawm a ni em tih hi ka han sawi zau duh lai tak chu a ni.             Mi tam takin IGNOU kan hmelhriat dan hi siam that leh in hrilhfiah a pawimawh takzet a. Mi tam zawk ten IGNOU kan hriat leh sawi dan ni fo thin chu zirna in pangngai-a zir chhuak zo lo/thei lo leh hna nei tawh ten an hna-a an kaisanna atana certificate awlsam an neihna a ni tih hi a ni a, IGNOU hi lehkha thiam thei vak lo leh kum upa lam, hna-a kaisan mamawh ten an duh leh mamawh awlsam zawk a an hmuhna ang lekah mi tam tak hi chuan kan ngai a, hei hi a dik lo ni mai lovin, thil pawi tak a ni a, IGNOU din chhan leh a thil tum kan hriat loh lutuk vang a ni chiang hle bawk.

Hun Pui Zun leh Thil Thlawn Pek

              Kristian te hun pui hi kan han ti tak na a, a nihna takah chuan khawvel hun pui a ni e ti ila, a sual leh pawi thui viauna tur hi a awm vakin ka ring lo. Ni e, Mizo ten ‘hun pui’ ti meuh a kan sawi, he krismas leh kum lo thar tur vuakveta kan phusa luih luih mai hi a ropui ti tu tan chuan ropui tak a ni ang a, tul lova hun leh tha, sum leh pai kan in sen thlawnna a ni ti lam zawng a thluk duh te tan pawh in sen thlawnna hun ropui tak chu a ni thei tho vin ka ring. A eng lam hawi zawng pawh ni se, a tha lam a ni emaw, ni lo emaw, a ‘hun’ hrim hrim hi a ‘pui’ ve hrim hrim! Mak deuh asin…sakhaw dang betu te hun pui, Hindu te tan Durga Puja te, muslim te tan Ramadan leh eid-ul-fitr te hi chu a sakhaw betu te tan chuan hun pui tak chu a ni ngei ang. Mahse, khawvel a dap chhuak zo meuh em tih leh, krismas leh kum thar vuakvet boruak nena han khaikhin ralah chuan, kristian te hun pui meuh hi chu a tluk lo lam chu a niin ka hria. Pakhatah chuan, a hun hian a zir vang te pawh a

Ram

  Khawvela hnam anga min siam tu leh min dintu hi thil hrang hrang a awm thei ang a, tawng te, nih phung leh tih phung, vun rawng adt hi a langsar zual an niin a rinawm a, chung zingah chuan ‘Ram’ pawh hi hmun pawimawh tak luah tir ve ta ila, kan ti sual thui viau in ka ring lem lo. Khawvel awm tirh ata mihring, hnam leh chi peng hrang hranga in then darh te hian awmna, chenna, khawsakna hmun kan nei thin a. Hmasang mi, chenna leh khawsakna bulfuk tak nei lova, tui leh ei tur awm tamna apianga insuan kual thin ten thlai chin dan te hmu chhuak a, hmun khata an ei leh in tur thar chhuah nachang an hriat hnu atang kha chuan,vawiin thleng hian mihring te hi khawi lai emaw ah, a hlawmin kan awm khawm thin tlangpui a. Chhungkaw pakhat atanga in thlah chhawng zelin, kan dap zau zel a, mihringin a luah lum chin ram pawh a zau zel a. A tlangpuiin, a tir lama kan sawi tawh, tawng, nihphung, tihphung leh kawng hrang hranga thu khat vaw tlang thei te chu chenna leh khawsak hona thleng pawhin kan

Intodelh

  A awmzia             ‘Intodelh’ tih hi Mizo tawng bungraw zinga sawi hlawh tak leh hriat hlawh tak a nih rualin, a awmzia, a nih phung dik tak hi tawi fel taka sawi har zet mai a ni lawi a. Tin, he thu mal hian awmze kan tel hrang hrang a nei ti pawhin a sawi theih awm e. Mi ngo ho tak pawh hian intodelh tih sawifiahna tawngkam thu mal pakhat hi an nei chiah bik lo nge, self-sufficient, self-supporting, self-reliant adt tiin an sawifiah ve duah tho mai a. Chu chu Mizo tawnga kan leh chhawn veleh chuan midang tumah behchhan lova mahni mamawh thawh chhuah/neihna, mahni inrintawkna adt tiin kan sawifiah thei mai awm e. Hei hian a ti lang chiang em em a ka hriat pakhat chu, intodelh hi thil pakhat/kawng pakhat tih/zawh dika fel mai thei leh neih mai theih thil ni lovin, kawng/thil hrang hrang in chuktuah khawm leh rem taka luang khawm atanga neih theih a ni tih hi a ni. Chu vangin, intodelh tur chuan thil hrang hrang hlen chhuah hmasak ngai a awm a, chung thil hrang hrang te hlen chh

Hun

            Hman zan ka muhil thei lovin thil hrang hrang ka ngaihtuah mai mai a, chu tah chuan ka rilru ah ‘hun’ chungchang hi a rawn lut teh tlat a. ‘Hun’ hian ‘bi’ a nei em, ‘hun’ kan tih tak hi engnge tih te, mihring zawng zawng te hian hun in ang khat vek kan hmangin, kan nei tlang nge, mimal tin hian hun hrang theuh kan hmangin, kan nei, hun hi tu siam nge ni a, tu bithliah nge, mihring hi awm lo ta ila, hun hian awm zia a nei ang em, chu ti ang bawkin, hun hi awm lo ta se, eng tin nge mihring te hi kan awm ang tih mai mai te ka ngaihtuah a, ka meng rei ta phian a!             A nihna takah chuan hun bi tuk tu hi mihring te chauh hi kan ni mai em aw ka ti a; ni chhuak leh ni tla kan han tih te pawh hi a ni-a kha a tla (thim) a, a rawn chhuak (eng) leh thin ni lovin, kan awmna khawvel phel lam ni engin a chhun phak lai leh chhun phak loh lai a awm vang mai mai hi a ni a, a ni-a tak kha chu a en ngaiin a eng reng a, ‘zan’ kan tih tak, thim/khaw thim pawh hi eng tik lai pawhin a